Mimarlık Doktora Programı
DERS İÇERİKLERİ
| ARCH 601 Mimarlık Çalışmalarında Araştırma Yöntemleri ve Etik (3-0) 3 |
| Bu dersin temel amacı doktora öğrencilerine rehberlik sağlayacak temel araştırma bilgilerinin sağlanmasıdır. Bunun için öncelikle öğrencilere bir konu ve soru belirlemek ve bu araştırma sorunsalını net bir şekilde ifade edebilmenin yöntemleri gösterilecektir. İkinci aşamada, bu araştırma sorusunun ele alınmasında uygulanabilecek yöntemler tariflenecektir. Belirlenen yöntem çerçevesinde literatüre taraması yapmak, bibliyografya oluşturmak, ana ve ikincil kaynakları belirlemek ve tüm bu veriler ışığında araştırma sorusu ve yöntem çerçevesinde bir kurgu oluşturmaları dersin hedefidir. |
| ARCH 690 Seminer (0-0) 0 |
| Öğrencilerin ilgi duydukları ve tez aşamasında çalışmayı planladıkları alanlarda güncel bilgilere, tartışmalara ve literatüre hakim olabilmeleri için gerekli araştırmaların ve tartışmaların yürütüldüğü ders olması açısından seminer dersi doktora programının önemli bir parçasıdır. Kredisiz, zorunlu derstir. Öğrencilere ilgi duydukları ve tez konusu olarak çalışmayı planladıkları alanlar üzerine akademik tartışma ve paylaşım ortamı sunmayı amaçlar. Bu ders kapsamında her öğrenciden ilgi alanında güncel bilgilere, tartışmalara ve kaynaklara dair bilimsel araştırma yapması beklenir. Öğrenciler dönem sonunda bu çalışmalarını sözlü ve yazılı olarak sunarlar. Bu ders sonunda öğrencilerin ilgi duydukları ve tez aşamasında çalışmayı planladıkları alanda güncel bilgi, tartışmalara ve literatüre hakim olmaları hedeflenir. |
| ARCH 696 Doktora Yeterlilik Çalışmaları ve Sınavı(0-0) 0 |
| Tez çalışmasını kapsayan bu ders Tezli Yüksek Lisans programının esas dersidir. Kredisiz, zorunlu derstir. Tez konusu onaylanmış olan öğrencilerin danışmanları denetiminde ve danışmanları ile bilgi alışverişinde bulunarak bağımsız olarak yürüttükleri tez çalışmasını kapsar. Bu ders sonunda öğrencinin tezini akademik ve etik kriterlere ve Fen Bilimleri Enstitüsü Yazım Kurallarına uygun olarak tamamlaması beklenmektedir. |
| ARCH 699 Tez (0-0) 0 |
| Tez çalışmasını kapsayan bu ders Doktora programının esas dersidir. Kredisiz, zorunlu derstir. Tez konusu onaylanmış olan öğrencilerin danışmanları denetiminde ve danışmanları ile bilgi alışverişinde bulunarak bağımsız olarak yürüttükleri tez çalışmasını kapsar. Bu ders sonunda öğrencinin tezini akademik ve etik kriterlere ve Fen Bilimleri Enstitüsü Yazım Kurallarına uygun olarak tamamlaması beklenmektedir. |
| ARCH 610 Müzecilik Tarihi ve Kuramları (3-0) 3 |
| Müze Tarihi ve Kuramları dersinde öncelikle müzenin doğuşu, müze türleri ve işlevleri ile çağdaş müzecilik üzerinde durulduktan sonra her dönem farklı alt başlıklar öne çıkarılarak çok yönlü eleştirel okumalar yapılacaktır. Bu başlıklar şu ve benzeri konular arasından seçilecektir: Müze ve kent; Kültürel, toplumsal ve siyasi hareketlerin müzeye yansımaları; Müze ve tarihselci akımlar; Müze ve modernizm; Müze ve postmodernizm; 21. yy’da müze; Türkiye’de müzecilik; Müze ve toplumsal eğitim; Sergileme ve sunum teknikleri ile müze mimarisinin etkileşimi; Sanat müzeleri ve sanat tarihi ilişkisi; Müze ve etik; Müze ve ziyaretçiler; Müze ve ritüel. |
| ARCH 611 Geç Antik ve Bizans Mimarisi (3-0) 3 |
| Geç Antik ve Bizans Mimarisi dersi Geç Antik dönemde Roma Dünyası’na, Doğu Roma’nın Ortaçağ’da devamı Bizans’a ve komşularına mimari ve kent ağırlıklı okumalarla bakmayı amaçlamaktadır. Geç Antik ve Erken Bizans döneminin özellikle konut ve kent üzerinden ele alınmasını İustinianos dönemi, “Karanlık Yüzyıllar”, Orta Bizans Dönemi ve Geç Bizans dönemlerine genel bakış takip edecektir. Bu dönemler ele alınırken mimari planlar, cepheler, üst örtüler, mekânsal yaklaşımlar ve malzemeler dönemler arası karşılaştırılacaktır. Mimarinin geçirdiği pratik ve sembolik işlevlerdeki değişikliler de benzer şekilde genel çerçevede irdelenecektir. |
| ARCH 612 Mimarlık Tarihi Yazımı Üzerine Eleştirel Analiz (3-0) 3 |
| Mimarlık Tarihi Yazımı Üzerine Eleştirel Analiz dersinde Mimarlık Tarihi yazımına geleneksel yaklaşımlarla bunlara alternatif sunan yakın zamandaki çalışmalar ve günümüzde alana getirilen yeni bakış açıları üzerinde tartışılacaktır. Disiplinler ve disiplinlerarası çalışmalar üzerine eleştirel okumalar yapılacaktır. Bu bağlamda Mimarlık Tarihi ile Tarih, Sanat Tarihi, , Kültür Tarihi, Toplumsal Tarih çalışmaları arasındaki sınırlar ve etkileşimler irdelenecektir. |
| ARCH 613 Osmanlı Döneminde Politikalar, İdeolojiler ve Yapı Yapma Etkinliği (3-0) 3 |
| Bu dersin temel amacı 15.yy’dan 18. yy’ın sonuna kadar Osmanlı imparatorluğunda çeşitli değişim ve dönüşümler ile devam eden yapı faaliyetlerini, arkasında yatan ideolojik ve politik olaylar ile birlikte irdelemektir. Bu uzun süreçte Osmanlı imparatorluğunun kültürel değişimlerinin diğer kültürler ile olan ilişkilerinin inşa faaliyetlerine olan bire bir etkisi vurgulanmak istenmektedir. |
| ARCH 614 Tasarımda Karar Süreci (3-0) 3 |
| Bu dersin amacı, öğrenciye tasarım çözümlerinin akıl yürütme ve analize dayalı mantıksal süreçler yoluyla gerçekleştirilmesi deneyiminin kazandırılmasıdır. Bunun için mimarlık ve yakın alanlarda geçmişte ve günümüzde kullanılan karar destek sistemleri tartışılacaktır. Ardından mimarlığa ve özellikle seçenek değerlendirme sorunsalının çözümüne elverişli bir sistem ele alınarak öğrencilerin belirleyecekleri bir örnek üzerinde uygulama yaparak deneyim kazanmaları sağlanacaktır. |
| ARCH 615 Proje Yönetimi (3-0) 3 |
| Yapı elde etme süreci proje paydaşlarının ortak çalıştığı karmaşık ve uzun soluklu bir süreçtir. Planlama, tasarım, yapım, kullanım, onarım ve yıkım aşamaları bu karmaşık sürecin ayrılmaz parçalarıdır. Bu ders kapsamında planlama aşamasından yapının ömrünü doldurduğu yıkım aşamasında kadar bir projenin başarıya ulaşmasında yönetimsel ilkeler tartışılacaktır. Projeye ait kaynakların etkin kullanımı, paydaşlar arası eşgüdüm, aşamalar boyunca zaman, kalite, maliyet yönetimi, risk faktörlerinin analizi, bu derste işlenecek temel konuların başında gelmektedir. Proje yönetimine ait tüm kavramların örnek olay incelemeleri yapılarak teorik bilginin pratik uygulamalar ile desteklenmesi de hedeflenmektedir. |
| ARCH 616 Yeşil Bina Tasarım, Değerlendirme ve Derecelendirme İlkeleri (3-0) 3 |
| Günümüz dünyasında artan nüfus, kaynakların azalımı, toplumların artan enerji ihtiyaçları birçok alanda insanoğlunun üretim süreçlerini gözden geçirmeye zorlamaktadır. Gerek yapım gerekse kullanım süreçlerinde dünya kaynaklarının azalmasına, kullanım sürecinde yarattığı her türlü atık ve zararlı gazların salımı sebebiyle içinde yaşadığımız yapılar da bu durumdan etkilenmektedir. Çeyrek yüzyıldır hayatımıza girmekle birlikte sürdürülebilirlik kavramı yapı elde süreçleri için üzerinde en fazla düşünülen, konuşulan konulardan biri olmaktadır. Bu ders kapsamında, kaynak kullanımının ve atıkların azaltılması, geri dönüşümün sağlanabildiği, yeniden kullanımın teşvik edildiği, yenilebilir enerji kaynaklarının kullanımına önem veren yeşil bina kavramının; tasarım ilkelerinden başlamak üzere tartışılması hedeflenmektedir. Bununla birlikte yeşil bina değerlendirme ölçütlerinin araştırılması, artan ve değişen ölçütlerin sınıflandırılması, uygumla metotlarının kıyaslamalı olarak analiz edilmesi de amaçlanmaktadır. Son olarak uygulamalı örneklerle, günümüzde yaygın olarak kullanılmakta olan yeşil bina derecelendirme sertifikalarının tanıtılması ve özelliklerinin aktarılması hedeflenmektedir. |
| ARCH 617 Bina Performans Değerlendirmesinde İleri Uygulamalar (3-0) 3 |
| Bu dersin amacı, binalarda performansa dayalı yaklaşımı kavratmak, yüksek performanslı binaları uygun maliyetli ve çevreye duyarlı bir şekilde tasarlamanın yollarını araştırmak, bina performansının değerlendirilmesinde kullanılabilecek yöntemlerin araştırılmasını ve incelenmesini sağlamak, bilgisayara dayalı değerlendirme araçları (performans simülasyonları) hakkında bilgi vermek ve örnek uygulamalar üzerinden bu araçların kullanım stratejilerinin anlaşılmasını sağlamaktır. |
| ARCH 618 Mimarlıkta Küresel İklim Değişikliği ile Mücadele ve Uyum Stratejileri (3-0) 3 |
| Günümüzde binalar, dünyadaki enerji tüketiminin yarısından fazlasına karşı sorumludur ve iklim değişikliğinin sebeplerine – tetikledikleri CO2 emisyonlarıyla – katkıda bulunmaktadır. Yapılı çevreden kaynaklanan emisyonların nasıl hafifletilebileceği ve eşzamanlı olarak binaların ve kullanıcılarının küresel ve yerel iklimin kaymalarına nasıl uyum sağlayacağı konusu mimari tasarımların geleceğini ilgilendiren önemli biri tartışmayı gündemde tutmaktadır. Bu çerçeve içerisinde dersin amacı, küresel iklim değişikliğinin nedenleri ve olası sonuçlarını yapılı çevre üzerinden irdelemek ve iklim değişikliği senaryoları bağlamında mimari tasarım öngörülerinin geliştirilmesini ve tartışmaya açılmasını sağlamaktır. |
| ARCH 619 Mimari Strüktürler için Sonlu Elemanlar Analizinin Temelleri (3-0) 3 |
| Bu ders strüktürel sistemler konusunda çalışmayı düşünen doktora öğrencilerine çalışmalarında yardımcı olacak Sonlu Elemanlar Analizi bilgi ve yetilerini kazandırmayı amaçlamaktadır. Ders mimarlık öğrencilerinin lisans düzeyinde aldıkları statik, mukavemet, strüktürel analiz ve strüktürel tasarım bilgi temelinin üzerine inşa edilecektir. Yapıların statik ve dinamik yükler karşısındaki temel strüktürel davranışını süratli bir şekilde modelleyerek elde edilecek verilerin tez çalışmalarında kullanılabilmesini mümkün kılacaktır. Ders kapsamında strüktürel sistemleri oluşturan elemanların çubuk, kabuk ve katı nesne mantığı çerçevesinde modellenerek lineer elastik ve spektrum yükleri altında analizi aktarılacaktır. |
| ARCH 620 Depreme Dayanıklı Mimari Strüktürler ve Sismik İzolasyon Teknikleri (3-0) 3 |
| Bu ders depreme dayanıklı mimari tasarım ve afet yönetimi gibi konularda çalışmayı düşünen doktora öğrencilerine çalışmalarında yardımcı olacak sismik tasarım ilkelerini ve yetilerini kazandırmayı amaçlamaktadır. Ders mimarlık öğrencilerinin lisans düzeyinde aldıkları statik, mukavemet, strüktürel analiz ve strüktürel tasarım bilgi temelinin üzerine inşa edilecektir. Ders kapsamında mimari tasarım kararlarının yapıların strüktürel davranışına olan olumlu ve olumsuz etkileri sayısal modelleme yöntemleri ile incelenecek bu süreçte aktif ve pasif sismik izolasyon tekniklerine özel vurgu yapılacaktır. |
| ARCH 621 Tasarım Düşünce Biçimi ve Öğrenme Sürecinin Teorik Altyapısı (3-0) 3 |
| Bu ders tasarıma ait düşünce biçimi ve tasarım öğrenme süreci konusunda geliştirilen teorilerin araştırılmasını ve tartışılmasını amaçlamaktadır. Ders kapsamında, tasarım probleminin niteliği, tasarım sürecinin içeriği ve değerlendirilmesi , tasarım metod ve stratejileri, protokol analizi yöntemi; ve tasarım alanına ait alan bilgisinin kullanımı konusundaki teoriler tartışılacaktır. |
| ARCH 622 İnsan Bilişinin Kültürel Kökenleri ve Mimari Tasarım Üzerindeki Etkileri (3-0) 3 |
| Bu ders insan bilişinin kültürel kökenleri konusunda geliştirilen biliş teorileri ışığında, mimari tasarımda kültürel bilginin etkisi konusunda geliştirilen teorik tartışmaların ve araştırma sonuçlarının tartışılmasını amaçlamaktadır. Ders kapsamında, biyolojik ve kültürel kalıtım, kültürel öğrenme süreçleri, dilsel iletişim ve sembolik temsil araçlarına kültürün etkisi, kültürün bilişe etkisi ve kültürel biliş, bir iletişim aracı olarak mimarlık, mimari tasarım oluşumu ve yorumlanmasında kültürel bilginin etkisi, ve mimarlık eğitiminde kültürün yeri konusundaki teoriler tartışılacaktır. |
| ARCH 623 Koruma ve Toplum (3-0) 3 |
| Koruma ve Toplum dersinde, kültür mirasının korunması ve toplum ilişkisinin farklı yönleriyle incelenerek koruma süreçlerinin daha verimli ve başarılı biçimde kurgulanabileceği ana fikri üzerinden tartışmalar yürütülür. Toplumda mimari mirasın korunmasını sağlayacak değer yargılarının nasıl oluştuğunun, değer algısının nasıl biçimlendiğinin örneklerle incelenmesi, literatürde tanımı verilen değerlerden kaçının Türk toplumunda karşılık bulduğunun tartışılması, koruma müdahalesi görmüş mimari miras kavramının toplum tarafından nasıl değerlendirildiği, toplumun eğitim seviyesinin koruma süreçlerine etkisi gibi konular örnekler üzerinden tartışılır. Öğrencilerin vaka bazında kişisel çalışmalar üreterek katkıda bulunmaları beklenmektedir. |
| ARCH 624 Tarihi Yapılarda Malzeme ve İnşa Tekniği (3-0) 3 |
| Tarihi yapılarda malzeme ve inşaat tekniklerinin dönemsel olarak farklılaşması, Anadolu’daki yerel yapım teknikleri ve malzeme terminolojisi, geleneksel mimarinin yörelere bağlı olarak özelleşmiş detayları, yapım tekniği ile malzeme kullanımının deprem dayanımı ile ilişkisi gibi konular üzerinden derse esas oluşturacak tartışmaların geliştirilmesi istenmektedir. Uzun vadede ülkemizin yapı kültürünün belgesi olabilecek bir yapı malzemesi ve yapım teknikleri tarihi oluşturmak amaçlanmaktadır. Öğrencilerin konular ile ilgili kişisel çalışmalar üreterek derse katkıda bulunmaları beklenmektedir. |
| ARCH 625 Tarihi Yapılardan Öğrenmek (3-0) 3 |
| Farklı dönemlere ait mimari mirasın ziyaret edilerek yapıldığı tarihten günümüze kadar geçirmiş olduğu tüm olumlu ya da olumsuz değişimlere ve mekân toplum ilişkisinin mekânların biçimlenişine etkisine ilişkin olabilecek gözlemlerin ortaya konduğu bir ders işleyişi planlanmıştır. Öğrencilerin konular ile ilgili kişisel gözlemlerini çizim ve notlar halinde sunarak derse katkıda bulunmaları beklenmektedir. |