Günümüzde doğal ve arkeolojik sit alanı olan Açıksaray Örenyeri, Nevşehir-Gülşehir yolu üzerinde Gülşehir merkezine 4 km mesafede bulunmaktadır. Örneğine az rastlanan tümü kayaya açılmış gösterişli cepheleri ve büyük salonlarına rağmen Açıksaray hak ettiği ilgiyi görememiş, Kapadokya’nın daha az bilinen yerleri arasındadır.
2013 yılında ilkini gerçekleştirdiğimiz Yüzey Araştırmasına kadar Açıksaray yerleşiminin topografya çalışması yapılmamış, rölövesi çıkarılmamıştır. Yüzey Araştırmamız kapsamında olan ve önümüzdeki iki yılın çalışmalarında ağırlık vereceğimiz, Açıksaray Örenyeri’nin hemen dışında, yolun diğer tarafında kalan alana ve vadinin güneyine ait ise hiçbir çalışma bulunmamaktadır. Açıksaray Örenyeri içerisinde bulunan bazı tescilli mekânlar erozyon dolayısıyla yıkılma tehdidiyle karşı karşıyadır. Bu nedenle de bölgenin belgelenmesi ayrıca acileyet teşkil etmektedir. Yürütmüş olduğumuz çalışma sonucunda Açıksaray’da Nevşehir Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nce daha önce tescillenmiş olan yapılar dışında pek çok dini ve sivil Orta Çağ yapısını ilk defa tespit etmiş ve belgelemiş olduk.
Çalışmalarımızda Açıksaray özelinde ve Kapadokya genelindeki kurgularımızı yeniden değerlendirmemizi gerektirecek önemli bulgulara rastladık. Arazide yapmış olduğumuz çizim ve ölçümlerin bilgisayar ortamına geçirilmesi ve yeni bulguların değerlendirilmesi süreci devam etmektedir. Ancak şunu söyleyebiliriz ki, çalışmalarımız sonucunda Açıksaray’da yeni bulduğumuz yapılarla birlikte daha önce bilinen yapılar da yeniden tanımlanacaktır. Açıksaray büyük salonlar, ahırlar ve mutfaklar içeren 9 kadar büyük yapı grubu, bir düzine bağımsız kilisesi, yine bir düzine şaraphanesi ile bir zamanlar güzel atları ve bağları ile ün salmış Kapadokya’da Orta Çağ dönemindeki yaşama ışık tutacaktır.
Çalışmalarımızı yakından izlemek isteyen bir grup Mimarlık Fakültesi öğrencisi bizi Açıksaray’da ziyaret etti. Kendilerine Açıksaray gezdirildi ve arazide yürütülen çizim ve rölöve çalışmaları hakkında bilgi verildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ve Çankaya Üniversitesi’ne çalımamıza vermiş olduğu önem ve destek için teşekkür ederiz.
Yrd. Doç. Dr. Fatma Gül ÖZTÜRK
22.09.2013
